Balın faydaları ve zararları nelerdir? Bal yüze ve saça nasıl uygulanır?

medikadin.com 20 Mart 2021Son güncelleme: 20 Mart 2021

5 dakika okuma süresi

Balın faydaları ve zararları nelerdir? Bal yüze ve saça nasıl uygulanır?

Bal, eski çağlardan beri hem gıda hem de ilaç olarak kullanılmıştır. Günümüzde de rafine şekere daha sağlıklı bir alternatiftir. Boğaz ağrısı veya öksürükte doğanın sunduğu en iyi ve en lezzetli merhemlerden biridir. Antibakteriyel etkisi sayesinde yanık ve yaraların, cilt hastalıklarının tedavisinde artık uzmanlar tarafından da kullanılmaya başlanmıştır. Bunun yanında içerdiği besinlerle enfeksiyonlara ve kalp hastalıklarına karşı koruyabilir. Ancak bal yüksek düzeyde (%70-80 oranında) şeker içerir. Bu nedenle dikkatli ve sınırlı tüketilmelidir. Ayrıca botulizme (felce neden olabilen ciddi bir gıda zehirlenmesi) neden olabileceği için 12 aylıktan küçük bebeklere bal verilmemesi gerekmektedir.

Balın besin değeri

1 çorba kaşığı balın içerdiği besin değerleri:

Kalori: 64
Protein: 0 g (gram)
Yağ: 0 g
Karbonhidrat: 17 g
Lif: 0 g
Şeker: 17 g

Ayrıca sıradan bir balın:

%38,2’si fruktoz
%31,3’ü glikoz
%7,1’i maltoz
%1,3’ü sükroz
%17,2’si su
%1,5’i de daha yüksek şekerlerdir.

Yüksek kaliteli bal, organik asitler ve flavonoidler gibi fenolik bileşikler de dahil olmak üzere bir dizi antioksidan ve küçük miktarlarda demir, çinko ve potasyum gibi mineraller içerir.

Balın faydaları

Diyabet hastaları için alternatif tatlandırıcı olabilir

Balın glisemik indeksi rafine şekerden daha düşük olduğu için kan şekeri seviyesini şeker kadar yükseltmez. Bal ayrıca şekerden daha tatlıdır ve daha az miktarda tatlandırıcı kullanmanıza yardımcı olabilir. Ancak rafine şekerden daha iyi bir seçenek olsa da tamamen masum değildir, kan şekerini yükseltebilir. Bu nedenle dikkatli tüketmek gerekir. Ayrıca piyasada satılan sahte ballar konusunda da özellikle diyabet hastalarının dikkatli olması gerekir.

Kalp hastalıklarından koruyabilir

Kan basıncı, kalp hastalıkları için önemli bir risk faktörüdür. Bal, içerdiği antioksidanlarla kan basıncını düşürebilir. Kalbe giden kan akışını arttırarak ve kan pıhtısı oluşumu riskini azaltarak kalp sağlığını koruyabilir.

Ayrıca araştırmalar, rafine şeker yerine tüketildiğinde balın kolesterol ve trigliserit seviyeleri üzerinde olumlu bir etkisi olduğunu, “İyi” HDL kolesterolü yükseltirken, “kötü” LDL kolesterolde ılımlı düşüşlere yol açtığını bulmuştur. LDL kolesterol atardamarlarda kalp krizi ve felçlere yol açabilen yağ birikimine neden olabilir.

Yanık ve yaraların iyileşmesini destekler

Eski Mısır’dan beri tedavi amaçlı uygulanan yara ve yanıklara bal sürmek günümüzde hala yaygındır. Bal, antibakteriyel ve antiinflamatuar özelliklerinin yanı sıra çevre dokuyu besleme yeteneğine de sahiptir.

Yapılan pek çok araştırma balın basit yara ve yanıklar dışında ameliyat sonrası oluşan yanık ve yaraları ve diyabetik ayak ülserlerini iyileştirmede etkili olduğunu göstermektedir.

Ayrıca sedef hastalığı, oral ya da genital herpes gibi cilt hastalıklarının tedavisinde de etkilidir.

Çocuklarda öksürüğü bastırmaya yardımcı olabilir

Öksürük, üst solunum yolu enfeksiyonu olan çocuklar için yaygın bir sorundur. Araştırmalar balın öksürük için kullanılan temel ilaçlardan daha etkili olduğunu ve öksürüğün neden olduğu uyku sorunlarına yardımcı olduğunu göstermektedir. Hem de ilaçlar gibi yan etkileri yoktur. Ancak botulizm nedeniyle 1 yaş altındaki çocuklara bal verilmemelidir.

Enfeksiyonla mücadeleyi destekler

Balın içerdiği defensin-1 adlı bir protein bakterileri öldürmeye yardımcı olur. Bazı araştırmalar Yeni Zelanda’da bulunan manuka çiçeklerinden elde edilen özel bir bal olan Manuka balının şiddetli ishale neden olan Clostridium difficile bakterisini engellediği göstermektedir. Ayrıca Manuka balı antibiyotiğe dirençli bakterilerin tedavisinde de etkili bulunmuştur.

Balın saça faydaları

Saç derisini besler ve saçın sağlıklı uzamasını teşvik eder.
Saçı nemlendirir, yumuşatır ve parlamasını sağlar.
İçerdiği gllikoz oksidaz adlı enzimle saçın rengini açmaya yardımcı olabilir.
Saç kırıklarını onarır.
Saç dökülmesini yavaşlatabilir.
Kepeği engeller.
Sedef hastalığı ya da egzama gibi kafa derisini de etkileyebilecek cilt rahatsızlıklarının tedavisine yardımcı olabilir.

Ballı saç maskesi nasıl yapılır?

Balla çok çeşitli saç maskeleri yapılabilir. Ancak size hem çok pratik hem de kuru, yıpranmış saçlar için çok uygun olan bir maske tarifi vereceğiz. Maskeyi yaparken ham ya da organik bal tercih edin. Ayrıca duş boneniz yoksa streç film ile de saçınızı sarabilirsiniz. Maskeyi uygularken saçınızın temiz ve nemli olmasına özen gösterin.

Malzemeler:

5 çorba kaşığı bal
1/4 su bardağı zeytinyağı
Duş bonesi
Saç boyası fırçası

Yapılışı ve uygulanışı:

Bal ve zeytinyağını bir kapta iyice karıştırın.
Karışımı 20 saniye kadar mikrodalgada ısıtın ve ısındıktan sonra tekrar karıştırın.
Karışım biraz soğuduktan sonra parmaklarınızla veya saç boyası fırçasıyla saçınıza sürün. Önce saç derisinden başlayıp uçlara doğru ilerleyin.
Sürerken saç derinize parmak uçlarınızla dairesel hareketlerle nazikçe masaj yapın.
Duş bonesini takın ve 30 dakika bekleyin.
Saçınızı yıkayın ve maskeyi tamamen temizleyene kadar şampuanlayın.

Balın cilde faydaları

Bal, daha önce de bahsettiğimiz gibi özellikle egzama, sedef hastalığı veya akne gibi cilt sorunlarında son derece etkilidir. Özellikle ham bal ve Manuka balı ciltteki bakterileri dengelemeye yardımcı olduğu için sivilce tedavisinde tercih edilmektedir.

Ayrıca ham bal yüze uygulandığında;

Kurumuş ve yıpranmış cildi temizler ve alttaki yeni cilt hücrelerini ortaya çıkarır.
Cildin aydınlanmasını ve parlamasını sağlar.
Yara izi veya lekeleri tedavi edebilir.

Eğer balı cildinize uygulayacaksanız öncelikle bala ya da kullandığınız diğer malzemelere alerjiniz olup olmadığını ölçmek için yama testi yapın. Cildinizde küçük bir bölgeye balı ya da hazırladığınız karışımı sürün ve 2 saat kadar bekleyin. Eğer herhangi bir rahatsızlık hissetmediyseniz devam edebilirsiniz.

Ballı yüz maskeleri

Bal-tarçın maskesi

Ham bal ve tarçın karışımı, güçlü bir antioksidan ve antimikrobiyal kombinasyondur.

Yapılışı ve uygulanışı:

3 çay kaşığı ham bal ve 1 çay kaşığı toz tarçını karıştırın.
Karışımı mikrodalga fırında 20 saniye kadar ısıtın
Yüzünüze sürdükten sonra 8-10 dakika bekletin.
Ilık suyla tamamen durulayın ve cildinizi kurulayın.

Süt, badem ve bal maskesi (Kuru ciltler için)

Malzemeler:

2 yemek kaşığı süt
8-10 adet badem
1 çay kaşığı bal

Yapılışı ve uygulanışı:

Bademleri ezin ve üzerine süt ve balı ekleyerek karıştırın.
Karışımı yüzünüze 5 dakika boyunca masaj yaparak sürün.
10 dakika kadar bekleyin ve ılık suyla yıkayın.
Bu maskeyi hafta bir kez uygulayabilirsiniz.

Salatalık, süt ve bal yüz maskesi (Yağlı ciltler için)

Malzemeler:

Yarım orta boy salatalık
1 yemek kaşığı süt
1 çay kaşığı bal

Yapılışı ve uygulanışı:

Salatalığı rendeleyin ve tüm malzemeleri bir kapta karıştırın
Karışımı yüzünüzün her yerine uygulayın
15 dakika kurumaya bırakın
Ilık suyla durulayın
Bu maskeyi haftada iki kez uygulayabilirsiniz.

Bal kaç kalori?

1 yemek kaşığı bal (21 gram), fruktoz, glikoz, maltoz ve sukroz dahil olmak üzere 64 kalori ve 17 gram şeker içerir.

Bal nasıl saklanır?

Balın düşük su içeriği (normalde %18’den az) ve yüksek asidik seviyesi bakterilerin büyümesini engeller. Balda bakteri üremezse bozulmaz. Bu nedenle balın sınırsız bir raf ömrü vardır. Balı oda sıcaklığında saklamak daha uygundur. Düşük sıcaklık, sıvı balın şekerlenmesini hızlandırır.

Bal çeşitleri

Balın 300’den fazla farklı türü vardır ancak işlenme yöntemine göre 2’ye ayrılır:

Ham bal: Doğrudan kovandan gelir. En az işlenmiş ve muhtemelen en fazla antioksidan içeren baldır. Ancak araştırmalar doğru koşullarda pastörize edilmiş balın ham bal kadar sağlıklı olabileceğini göstermektedir.
Pastörize bal: Olası bakterileri engellemek ve raf ömrünü uzatmak için işlenen baldır. Buradaki tek risk mısır şurubu veya diğer tatlandırıcılar eklenmiş ballardan gerçek balı ayırmanın zorluğudur.

Doğal bal nasıl anlaşılır?

Başparmak testi: Başparmağınıza az miktarda bal sürün ve kalınlığını kontrol edin. Gerçek bal parmağınızdan herhangi bir sıvı gibi akıp gitmez.
Su testi: Bir bardak suya bir kaşık bal koyun, balınız suda çözülüyorsa sahtedir. Saf bal, bardağın dibine çökecek kalın bir dokuya sahiptir.
Sirke testi: Birkaç damla balı sirkeyle karıştırın. Eğer karışım köpürmeye başlarsa balınız sahtedir.
Isı testi: Bala bir kibrit çöpü daldırın ve yakın. Eğer yanarsa, balınız gerçek değildir.

Bal neden şekerlenir?

Balın içerdiği su azdır ve kaldırabileceğinden daha fazla şeker içerir. Aşırı doymuş şeker oranı balı dengesiz hale getirir ve şekerlenmesine neden olur. Glikoz kristalleştiğinde sudan ayrılır ve minik kristaller halini alır.

Bu doğal bir süreçtir, balın kalitesinin yüksek olduğunu gösterir ve balın besin değerinde azalmaya neden olmaz. Şekerlenmiş balı rahatlıkla tüketebilirseniz ancak dilerseniz balın kavanozunu ılık bir suyun içine koyarak erimesini ve tekrar pürüzsüz hale gelmesini sağlayabilirsiniz.

Balın zararları

Bir yaşın altındaki bebeklerin bal tüketmemesi önerilir. Bal, botulizme (felce neden olabilen nadir ancak ciddi bir gıda zehirlenmesi türü) neden olan bakteri sporlarını taşıyabilecek toz parçacıkları içerir.
Alerjiye yatkın olanlar balı dikkatli tüketmelidir. Nadir de olsa baldaki arı polenleri alerjik reaksiyona neden olabilir.

Bal kilo aldırır mı?

Bal yüksek oranda şekerlidir ve ılımlı tüketilmelidir. Fazla tüketildiğinde kilo almaya neden olabilir. Amerikan Kalp Derneği’nin önerisine göre; günlük olarak kadınlar en fazla 6 çay kaşığı (100 kalori) ve erkekler ise 9 çay kaşığı (150 kalori) tüketmelidir.