Keton nedir? Neden yükselir? Belirtileri, testi, tedavisi

2 Ağustos 2020

0 46 3 dakika okuma süresi

İnsan vücudunun enerji için şekere (glukoza) ihtiyacı vardır. İnsülin, yiyeceklerden aldığımız glukozu enerjiye dönüşmesi için hücrelere taşır. Diyabet hastaları gibi insülin eksikliği yaşayan kişilerde vücut, enerji için yağları parçalamaya başlar. Karaciğer de bu yağları ketonlar denilen yağ asitlerine dönüştürür. Diyabeti olmayan birinde bu normal bir süreçtir. Ancak özellikle tip 1 diyabet hastalarında fazla keton üretimi diyabetik ketoasidoz (DKA) denilen son derece tehlikeli bir duruma yol açabilir. Hafif keton yüksekliği bol su içmek gibi basit önlemlerle tedavi edilebilir ancak seviye normalin çok üzerindeyse acil tıbbi tedavi gerekir. Bunu önlemek için tip 1 diyabet hastalarının kolayca evde uygulayabilecekleri test kitleriyle düzenli olarak keton testi yapmaları gerekir. Yüksekliğin erken teşhisi, tehlikeli bir durum oluşmadan önlem alabilmenize yardımcı olur.

Keton nedir?

Vücut, şekerin (glukozun) hücrelere ulaşıp enerjiye dönüşmesi için insüline ihtiyaç duyar. Eğer insülin yeterli vücut enerji üretmek için yağ yakmaya başlar. Karaciğeriniz bu yağı bir tür asit olan ketonlara dönüştürür ve kaslar ve diğer dokuların yakıt olarak kullanması için kan dolaşımına gönderir.

Diyabetsiz bir kişide, keton üretimi vücudun açlığa normal adaptasyonudur. Kan şekeri seviyesi asla çok yükselmez, çünkü ketonlar insülin, glukagon ve diğer hormonların doğru dengesi ile düzenlenir. Ancak tip 1 diyabet hastaları gibi insüline bağımlı insanlarda kandaki yüksek keton seviyesi yeterli insülin almamalarından kaynaklanıyor olabilir ve bu durum ketoasidoz denilen son derece tehlikeli bir duruma neden olabilir.

Keton yüksekliği belirtileri

Ağız kuruluğu
240 mg / dL’den daha yüksek kan şekeri seviyesi
Aşırı susuzluk hissi
Sık idrara çıkma

Eğer tedavi edilmezse keton seviyesi daha da yükselebilir ve diyabetik ketoasidoza neden olabilir.

Diyabetik ketoasidoz (DKA) nedir?

Diyabetik ketoasidoz, uzun süreli kan şekeri yüksekliği sonucu oluşan kandaki asit birikimidir. Hayati tehlike yaratabilir. Ancak bu kadar tehlikeli hale gelmesi genellikle birkaç saat sürer. Bu nedenle önlenebilir ve tedavi edilebilir.

Diyabetik ketoasidoz (DKA) belirtileri

Bilinç bulanıklığı (konfüzyon),
Aşırı halsizlik,
Ciltte kuruma ya da kızarıklık,
Nefeste meyveli bir koku,
Bulantı ve kusma,
Karın ağrısı,
Nefes darlığı,

Diyabetik ketoasidoz son derece ciddi bir durumdur. Beyin ödemi, bilinç kaybı, diyabetik koma ya da ölüme neden olabilir. Yukarıdaki belirtilerden herhangi birini görürseniz acil tıbbi yardım almalısınız.

Keton nasıl düşürülür?

Bazen bol su içmek ya da bir süre egzersiz yapmamak gibi basit önlemler normalin üzerinde olan keton seviyesini düşürmeye yardımcı olabilir. Bunun için doktorunuzdan tavsiye alabilirsiniz. Ancak eğer seviye normalin çok üzerindeyse veya yükselmeye devam ediyorsa tıbbi yardım almanız gerekebilir. Keton seviyesini düşürmek için uygulanan tedavi yöntemleri şunlardır:

İntravenöz (damar yoluyla) sıvı takviyesi

Diyabetik ketoasidoz belirtilerinden biri de vücutta dehidrasyona (sıvı kaybına) neden olabilecek kadar sık idrara çıkmadır. Damar yoluyla verilen sıvılar, hem vücuttaki su kaybını tedavi eder hem de kandaki ekstra şekerin seyrelmesini sağlar.

Elektrolit takviyesi

Diyabetik ketoasidozda potasyum, sodyum ve klorür gibi elektrolit seviyeleri düşer. Bu elektrolit kaybı kalbi ve kasları olumsuz etkiler. Bu nedenle hastane ortamında elektrolit takviyesi uygulanır.

İnsülin

Kan şekeri seviyesini normale döndürmek için insülin verilir. Keton ve kan şekeri seviyesi normale dönene kadar saatte bir ölçüm yapılır. Normale döndüklerinde normal insülin dozuyla devam edilir.

Enfeksiyon tedavisi

Diyabetik ketoasidoz bazen bir enfeksiyon nedeniyle de tetiklenebilir. Böyle bir durumda varolan enfeksiyon tedavisi için ilaçlar verilir.

Keton testi nedir?

Bu test, tip 1 (insüline bağımlı) diyabet hastalarında ketoasidozun oluşmasının önlenmesinde önemli bir rol oynar. Düzenli test yapmak kandaki ya da idrardaki ketonların yüksekliğini fark etmenizi ve ketoasidoz oluşmadan önlem almanızı sağlar. Eğer tip 1 diyabet hastasıysanız mutlaka evinizde keton test malzemeleri bulundurmalısınız.

Keton testi ne zaman yapılmalıdır?

Eğer tip 1 diyabet hastasıysanız ve;

Kan şekeriniz 17 mmol / l (300 mg / dl) üzerindeyse
Üst üste ölçümlerde şeker seviyesi 13 mmol / l (230 mg / dl) üzerindeyse
Hasta hissediyorsanız ya da ketoasidoz belirtileri yaşıyorsanız keton testi yapmanız gerekir.

Keton testi nasıl yapılır?

Kan keton testi nasıl yapılır?

Bazı dijital kan şekeri ölçüm cihazları ketonların seviyesini de ölçebilir. Eğer tip 1 diyabet hastasıysanız böyle bir cihaz tercih edebilirsiniz. Bunun dışında piyasada sadece ketonları ölçen cihazlar da bulabilirsiniz.

Ölçüm cihazına bir test şeridi koyun,
Elinizi su ve sabunla yıkayıp kurulayın,
Parmak delme cihazıyla parmağınızı delin
Test şeridine bir damla kan damlatın,
Ölçüm aletinin göstereceği sonucu bekleyin.

İdrar keton testi nasıl yapılır?

İdrar keton testini herhangi bir eczaneden satın alabilir ve evde uygulayabilirsiniz:

Temiz bir kaba idrarınızı yapın,
Test şeridine biraz idrar örneği damlatın ya da şeridi idrar kabınızın içine sokun.
Şeridi yavaşça sallayın.
İdrar test şeritleri, ketonlarla reaksiyona girdiğinde renkleri değiştiren özel kimyasallar içerir. Şerit rengindeki değişimi izleyin (Ne kadar beklemeniz gerektiği kutudaki talimatlarda yazacaktır).
Şerit rengini test kitinizin kutusundaki keton seviyesi tablosuna göre kontrol edin.

Keton değerleri kaç olmalı?

0.6 mmol / L’nin altında: Normal keton seviyesi
0,6 ila 1,5 mmol / L: Ketonların normalden daha fazla üretildiği anlamına gelir. Almanız gereken bir insülin dozunu kaçırmış olabilirsiniz. Hemen alın ve birkaç saat içinde değerin düşüp düşmediğini kontrol etmek için tekrar test yapın.
1.6 ila 3.0 mmol / L: Ketonların seviyesinin yüksek olduğunu ve ketoasidoz riskini gösterir. Mutlaka doktorunuza başvurun.
3.0 mmol / L’nin üstünde: Ketonların tehlikeli boyutta yüksek olduğu ve acil tıbbi yardım gerektiği anlamına gelir. Hemen size en yakın hastanenin acil servisine başvurun.

Source link